Laurent Mignon, 1971'de Belçika'da doğmuş bir Lüksemburg vatandaşı. 'Sevgiliyi Anlamak: Modern Türk Aşk Şiirinde Devamlılık ve Değişim' adlı doktora tezini Londra Üniversitesi'ne bağlı Doğu ve Afrika Araştırmaları Okulu'nda sunan Mignon, aynı kurumda çağdaş Türk Edebiyatı, Tanzimat dönemi Türk edebiyatı, Osmanlıca ve çeşitli düzeylerde Türkçe dil dersleri vermiş. Laurent Mignon, 19. ve 20. yüzyıl Türk edebiyatı, çağdaş Arap ve Gürcü şiiri, karşılaştırmalı edebiyat, edebi çeviri, doğubilim, seyahat edebiyatı ve Ubıhçadan Lüksemburgçaya birçok azınlık diliyle ilgileniyormuş. Bilkent Üniversitesi'nde Türk Edebiyatı Bölümü'nde öğretim üyesi' Türkçe, Fransızca ve İngilizce yazı, eleştiri, şiir ve çevirileri çeşitli dergilerde yayımlanan Mignon'un Çağdaş Türk Şiirinde Aşk, Âşıklar, Mekânlar adlı incelemesi de (Hece Yay., Ankara 2002) kitaplaşmış. Arapçadan Tükçeye çevirileri, Türkçeden, Arapçadan ve Gürcüceden Fransızcaya yaptığı şiir çevirileri yayımlanmış (kaynak: hece.com.tr).Mignon'un Türkçede yayımlanan yeni kitabı Ana Metne Taşınan Dipnotlar, Türk Edebiyatı ve Kültürlerarasılık Üzerine Yazılar >alt başlığını taşıyor (İletişim Yay. 2009). Mignon, kitabın tanıtımlarında da belirtildiği gibi, karşılaştırmalı edebiyat ve Türk edebiyatı tarihi çalışmalarında ismine yalnızca dipnotlarda rastlanan edebiyatçı ve düşünürleri ana metne taşıyor. Bunu yaparken de edebiyat tarihi konusunda şimdiye kadar tartışılmadan kabul görmüş bazı görüşleri sorguluyor. >Mignon, özellikle ilk Türk romanı üzerinde duruyor. Bilindiği gibi 'Şemsettin Sami'nin 1872 tarihli 'Ta'aşşuk-ı Tal'at ve Fitnat' romanı, çoğu kaynaklarda Türk edebiyatında Batılı anlamda romanın başlangıcı kabul edilir.' Mignon, Tietze'den kaynaklanarak 1851 yılında İstanbul'da Mühendisoğlu matbaasında basılan Akabi Hikâyesi'nin ilk Türkçe roman olduğunu belirtiyor (Akabi Hikâyesi: İlk Türkçe Roman (1851), Haz.: Andreas Tietze, Eren Yayıncılık, 1991). Yazar, gazeteci, devlet adamı Vartan Paşa (Hovsep Vartanyan) Akabi Hikâyesi'ni Ermeni harfleriyle Türkçe olarak yazmış. Mignon, edebiyat araştırmacılarının Arapça dışındaki alfabelere ilgisiz (belki de bilgisiz) olduğunu belirterek bunun nedenlerini sorguluyor. Çünkü Şemsettin Sami'nin Ta'aşşuk-ı Tal'at ve Fitnat'ından önce Hovsep Balıkçıyan, Hovsep Maruş ve Viçen Tilkiyan'ın romanları var ki bu eserler henüz Latin alfabesine aktarılmamışlar. Mignon'a göre bu eserlerin değerlendirme dışı kalmasının nedeni edebiyata bakışın ırk ve din temelinde olması. Yazarların kullandığı dile değil, ırklarına ve dinlerine bakılıyor. O nedenle de Türk ve Müslüman olmayanların eserleri edebiyat tarihlerinde yer almıyor ya da küçümseyici ifadelerle değerlendiriliyor. Bir başka deyişe Türk edebiyatı tarihçiliğinin zihniyet değişimine gereksinimi var. Edebiyat tarihi din ve ırk esasıyla değil dil esasıyla yazılmalı.Ana Metne Taşınan Dipnotlar, makalelerden oluşan bir kitap. Anlaşılan, Mignon, makalelerinin dergi sayfalarında kalmasını istememiş, iyi de etmiş. Ama makaleler kitaplaştırılırken yeniden gözden geçirilse, editörlük çalışması yapılsa iyi olurmuş. Örneğin Mignon'un sözünü ettiğim tezleri birden fazla makalede, hemen hemen aynı cümlelerle yineleniyor. Baha Tevfik, Nurettin Topçu makalelerinin ise kitabın 'Türk Edebiyatı ve Kültürlerarasılık Üzerine Yazılar'dan oluşma hedefine uymadığını düşünüyorum. Başka bir derlemede değerlendirilebilirlerdi.Laurent Mignon'un tezlerine kaynaklık eden gayri müslim Türk yazarlarının eserleri üzerinde çalışmalarını yoğunlaştırması ve örneklerle desteklenmiş bütünlüklü bir eser vermesi Türk edebiyat tarihi açısından çok faydalı olacak.
18.06.2009 Cumhuriyet Kitap
Yorumlar