İstanbullu olmanın en önemli niteliklerinden biri bütün
Dünya’yı heyecanlandıracak bir etkinlik yapılırken yanından geçip gitmektir.
İstanbullunun ya zamanı yoktur ya kıymetini bilmez ya da sonra giderim diye
düşünür. Bir süredir “Bienal”ler de benim için öyle olmuştu.
Bu seferki Bienal ise daha Şubatta duyurulduğundan beri görme
arzusu uyandırdı. Bienal’in başlığı “Anne Ben Barbar mıyım?”ı bir şairin, Lale
Müldür’ün kitabından alıyordu. Bienalin küratörü Fulya Erdemci’yi hazırladığı
cesur sergilerle, Venedik Bienali’ndeki Türkiye Pavyonu gibi çalışmalarıyla
biliyordum. “13. İstanbul Bienali’nin “siyasi bir forum olarak kamusal alan”
fikrine odaklanacak olması da çağırıcıydı. “Ben Kentli-Vatandaş Değil miyim?”,
"Sürekli Yoksullaşan Bir Dünyada 'Zengin' Olmak Nasıl Mümkün?",
"İstanbul Hazır Hedef 2023", “Bir Savaş Meydanı Olarak Kamusal Alan:
Çatışma mı, Uzlaşma mı?” gibi çarpıcı sorular soruluyordu. Bu sorulara çağdaş
sanatçıların verecekleri cevaplar belki de sanat zevki almanın yanında
İstanbul’u daha iyi anlamakta da ufuk açıcı olacaktı.
Sonra, “İstanbul'un
Katline Bienal Desteği... İstanbul Katlediliyor... İstanbul Uluslararası
Sermayelere Pazarlanıyor... Tüm Bienal Sanatçıları, Tasarımcılar, Küratörler,
Düşünürler Oyuna Gelmeyin, Oyuna Alet Olmayın...” diyen bir bildiri okudum. “Kamusal
Direniş Platformu” adlı protestocular bildiri ile kalmamış, martta İTÜ Maçka
Kampüsü’nde yapılan “Kamuya Hitap Etmek” adlı etkinlikte sahneye fırlayıp “Anne
Ben İnsan mıyım?” sloganını sahnede bir pankarta yazmış, protesto bildirilerini
okumuş, seyirciler arasındaki beyaz tişörtlü bir grup yanyana durup bir metni
okumaya başlamıştı. Sırtlarındaki harfleri birleştirdiğinizde “Barbarları
Beklerken” yazısı okunuyordu, okudukları da Kavafis’in aynı adlı şiiriydi.
10 Mayıs’ta The Marmara Oteli’ndeki “Kamusal Sermaye” adlı sunumda kentsel dönüşüme uğratılan semtlerin adlarını taşıyan beyaz tişörtler giymiş eylemciler sırayla konuşmacıların oturduğu masanın önüne çıkıyor, İKSV’nin ve sponsorların logosunu taşıyan bezlere sarınıp sessizce yatıyor, güvenlik görevlileri de eylemcileri karga tulumba salonun dışına çıkartıyordu. Protesto eylemi olduğunu bilmeseniz bir performans izliyorum sanabilirdiniz.
Protestolarla ilgili tartışmaları sanat sayfalarında izledik.
Suçlamalar, işi kişisele dökmeler, karakol, davalaşmalar... Tam Türk tipi bir
polemik. Bienal’e dikkat çekmek isteniyorsa başarılmıştı. Bu sırada Bienal’in
nerelerde yapılacağı, hangi kamusal alanların, meydanların kullanılacağı,
restore edilen AKM’de gerçekleştirilecek sergi haberleri gelmeye başladı.
Gezi Parkı Direnişi ile ise “hiçbir şey eskisi gibi
kalmadı”. Gezi’de kamusal alanda yapılabilecek tüm performanslar sergilendi.
Devlet de kamusal alanı kamuya kapattı. Bienal programını değiştirmek durumunda
kaldı. AKM’den, meydanlardan vazgeçildi. Beş binada sergilerin
gerçekleştirilmesine karar verildi. Ve kamuyu en etkili şekilde çağıracak haber
verildi: Bienal bu yıl ücretsiz!
13. İstanbul Bienali 14 Eylül – 20 Ekim tarihleri arasında
gerçekleştirilecek. Bu cezbedici tanıtım, bu kadar polemik ve “giriş ücretsiz!”
denmesinden sonra gitmemek olmaz.
18.09.2013
Yorumlar