2014’de Türkiye’de 50 bin 752 çeşit kitap yayımlanmış.
Bunların yüz kadarı çok satanlar listelerine girmiş 15 -20’si de 100 bin adedin
üzerinde satış rakamına ulaşmış. Forbes Dergisi her yıl bu “çoksatan” yazarların
ne kadar telif ücreti kazandığını hesaplıyor.
Forbes’in Mayıs sayısındaki Özer Turan imzalı habere göre bu
yılın en çok kazanan yazarı Uğur Koşar. “Allah de Ötesini Bırak” (Destek yay.)
adlı kitabıyla tanınan Koşar 757 bin adet kitabı satılarak 1,7 milyon lira
telif ücreti kazanmış.
“En Çok Kazanan Yazarlar” listesinde ağırlık edebiyatdışı
eserlerde çünkü bu yıl çoğu “çoksatan” romancımız yeni kitap çıkartmamış. Soner
Yalçın, Yılmaz Özdil siyasi, İlber Ortaylı tarih, Metin Hara, Nevzat Tarhan ve
Ahmet Güneş psikoloji içerikli kitapları ile yılın en çok kazanan yazarları
olmuş. Ayşe Kulin 1,5 milyon lira telif geliri ile yılın en çok kazanan
romancısı. Listede İskender Pala, Canan Tan ve Orhan Pamuk da var.
Forbes’in hesaplamasına göre en çok kazanan 20 yazarın
kitapları 4 milyon 100 bin adet basılmış ve 12 milyon 300 bin lira telif geliri
elde etmişler. Forbes çoksatanlarda ilk baskı sayılarının 150 bin – 250 bin
arasında değiştiğine yani 100 bin sınırının da aşıldığına dikkati çekiyor. 15
yazarın yazdığı en çok satan 20 kitabı 7 yayınevi üretmiş.
Türkiye’de geçen yıl 1732 yayınevi 50 bin yazarın
kitaplarını yayımlamış. En çok satan 15 yazarı ve bunların kitaplarını
yayımlayan 7 yayınevini çıkartırsak geriye 49.985 yazar ve 1725 yayınevi
kalıyor. Peki bu yazarlar ve yayınevleri ne yapıyor? Bir de ona bakmakta fayda
var. 2014’de yayımcılığın 2 milyar 381 milyon dolar sektör büyüklüğü var. Edebiyatın
payı ise 112 milyon dolarla sadece % 4,7. 2014 yılında üretilen 50.752 çeşit yeni
kitabın 9542 çeşiti edebiyat (% 18,8).
Edebiyatta aslan payını romancılar alıyor. İlk baskı adedi
250 bine ulaşan romanlar var ve çok satanlar listelerine sadece romanlar
girebiliyor. Şiir, öykü, deneme türlerinde kitaplara çok satanlar listelerinde
rastlamıyoruz. Ortalama ilk baskı adetleri ise romanda 1000 - 1500, öyküde 500
– 1000, şiirde 300 – 500 adet.
Çoksatan listelerine giremeyen bir yazar ne kadar telif
geliri elde eder, diye hesapladığımızda oldukça karanlık bir tablo ile
karşılaşıyoruz. Ortalama roman fiyatı 17,5 TL. 1500 adet basılan, üst fiyatı
17,5 lira olan bir romandan üst sınırdan yani % 15 telif alsa bile bir yazarın
elde edeceği telif geliri 3937 lira 50 kuruş. Bir romanın iki yılda
yazılabildiğini düşünürseniz yazarın aylık geliri 164 liradır. Bu rakama bakıp
ne “yoksulluk sınırı”ndan ne de “açlık sınırı”ndan söz etmek mümkün değil.
Normal bir yazar karnını doyurmak, ailesini geçindirmek için başka işler yapmak
zorundadır. Telif geliri ile geçinebilen yazar sayısının 40 -50’yi geçtiğini
sanmıyorum. 500 adet basılan bir öykü kitabında telif gelirinin 1000 lira bile
olmayacağını, şiir kitaplarında çoğu şairin telif almak bir yana kitabını
bastırabilmek için üste para verdiğini de belirtmeliyim.
Yayıncılıktan en büyük payı, % 51’le eğitim yayıncılığı
alıyor. En büyük yayıncı da Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). MEB 216 milyon 698
bin adet kitap üretmiş ya da ürettirmiş. 1 milyon adet basılan ders kitapları
var. Bu ders kitaplarının yazarları ne kadar telif geliri elde eder? 2014’de en
çok telif geliri elde ettiği ilan edilen Uğur Koşar’dan daha çok mu yoksa az mı
kazanmışlardır? Daha gerçekçi bir liste yapabilmek için araştırmakta fayda var.
06.05.2015
Yorumlar