İskender
Fahrettin Sertelli, şimdilerde hiç tanınmasa da bir zamanların en üretken ve
popüler yazarlarından. Hemen her konuda yazmış, kitapları, tefrikaları çok
okunmuş. Polisiyeleri, casusiyeleri de, tarih romanları da var. Çeviriler
yapmış, tiyatro eserleri sahnelenmiş, röportajlar yapmış, inceleme kitapları
yazmış, dergi ve gazeteler yayımlamış. Tam anlamıyla bir Cağaloğlu emekçisi.
Hayatını yazarak kazananlardan.
İskender
Fahrettin Sertelli adıyla Erol Üyepazarcı’nın polisiye roman ve popüler edebiyat
tarihlerinde rastlamıştım. Türkiye’de popüler romanın ilk yüzyılını anlattığı
dev çalışması ‘Unutulanlar, Hiç Bilinmeyenler ve Bilinmek İstenmeyenler”de Erol
Üyepazarcı, 1928 – 1943 yılları arasında Sertelli’nin 43’ü kitap olarak
yayınlanmış, 57 tanesi dergi ve gazetelerde tefrika olarak kalmış 100 roman
yazdığını yazar.
İskender
Fahrettin’in yayınlanan ilk eserleri Behlül Dânâ adıyla yazdığı polisiye
öyküler, romanlar olmuş. İstanbul’un Arsen Lüpen’i Elegeçmez Kadri, Türk
Polis Hafiyesi Yılmaz ve Şeytan Hadiye polisiyelerinin kahramanları.
1920’li
yıllarda Peyami Safa’nın Server Bedi adıyla yayımlattığı Cingöz Recai, Tilki
Leman gibi kahramanların maceraları okurdan çok ilgi görünce onlara benzer
öyküler yazılmaya başlamış. Bu polisiye öyküler fasiküller halinde pazartesi ve
perşembe günleri yayımlanıyormuş. Erol Üyepazarcı “dime novel” tanımlamasını
“on paralık roman” diye Türkçeleştirilmiş. O yıllarda başta ABD olmak üzere
Dünya genelinde böyle bir yayıncılık akımı var. Romanlar fasiküller halinde
basılıyor ve periyodik olarak dergi gibi satılıyorlar. Halk da bu uygun fiyatlı
yayınlara büyük ilgi gösteriyor. Kolay okunan, heyecanlı, devamı merak edilen
maceralar bunlar.
1920’li
yıllarda Arap alfabesi ile yayımlanan bu kitaplar onlarca yıl sonra
unutuldukları fasiküllerde bulunup Latin alfabesi ile yayımlanıyor. Merve Köken ve
Bilge Kösebalaban, İskender Fahrettin’in polisiye öykülerini bir araya
getirmiş. Üç ayrı polisiye serisinin üç kahramanının, Şeytan Hadiye, Amerika’da
Bir Türk Polisi Yılmaz ve Ele Geçmez Kadri’nin beş macerası yer alıyor kitapta.
Bir anlamda İskender Fahrettin Sertelli’nin polisiyeleri ile yeniden tanışma da
diyebiliriz bu derlemeye.
“Ateşten
Adamın Esrarı”, “Korkunç Şatonun Esrarı”, “İskeletler Arasında”, “Dirilen
Ölünün Macerası”, “Makineli Kafa’nın Hikayesi” kitaptaki öyküler. Öykülerin
adları nasıl maceralarla karşılaşacağımızı da bildiriyor. Yarı fantastik,
esrarlı, muamma çözmeye dayanan öyküler bunlar. İskender Fahrettin
kahramanlarını polisiyelerin klasikleşmiş kahramanlarını örnek alarak yaratmış.
Elegeçmez Kadri adı üzerinde İstanbul’un Arsen Lüpen’idir. Türk Polisi Yılmaz
staj için ABD’ye yollanmıştır ve maceraları orada geçer. Server Bedi’nin Tilki
Leman’ına nazire olan Şeytan Hadiye’nin maceralarının mekanı da İngiltere’dir.
İskender
Fahrettin, diyaloglarla gelişen, mizahi, kolay okunan öyküler anlatıyor.
Ateşten Adamın Esrarı’nda Polis hafiyesi Jon’u ve dolayısıyla İngiliz güvenlik
güçlerini mağlup etmek amacıyla İngiltere’ye gitmiş olan Şeytan Hadiye, Albay
Nilson’un kızı Helen’in kabuslarının nedenini araştırıyor. Korkunç Şatonun
Esrarı’nda Türk Polisi Yılmaz New York Limanı’nın girişindeki fenerlerin
gizemli bir şekilde sürekli bozulup gemi kazalarına neden olmasının nedenini
araştırırken büyük bir kaçakçılık organizasyonunu tespit ediyor. İskeletler
Arasında da Türk Polisi Yılmaz’ın bir macerası. Yılmaz içi boş ve kilitli
olmasına rağmen kendi kendine hareket eden bir sandığın gizemini araştırıyor.
Dirilen Ölünün Macerası’nda Elegeçmez Kadri arkadaşlarıyla birlikte mücevher
hırsızlığı yapıp polisten kaçarken mezarlığa sığınır ve bir mezardan sesler
duyar. Bir ölü dirilmiştir. Kitaba adını veren Makineli Kafa’nın Hikayesi de
bir Elegeçmez Kadri macerasıdır. Beyoğlu’nda bir barda saat gibi kurulan
makineli bir kafa en özel sorulara bile doğru cevaplar vermektedir. Dedektif
Şadan Bey bu makineli kafayı Elegeçmez Kadri’yi yakalamak için kullanmaya karar
verir. Bir zamanların en verimli yazarıyla hoş bir tanışma ve keyifli bir okuma ‘Makineli Kafa’nın
Hikayesi’. (Hürriyet Kitap-Sanat, 05.06.2020)
Yorumlar