Akira Mizubayashi’yi Türkçede yayınlanan ilk romanı Can Kırığı ile tanımıştık. Can Kırığı’nda kırık bir kemanın geçmişini araştırırken “anımsama, köksüzleşme ve sonsuz yas gibi izlekleri klasik müziğin tınılarıyla buluşturuyor”du. Hem konusu hem de anlatımıyla okuru etkileyen ve kültleşecek bir roman olduğunu düşündüğüm Can Kırığı’ndan sonra yine müzikle içiçe bir romanla, ‘Binyılın Aşkı’yla Türk okurla buluşuyor Mizubayashi.
Akira Mizubayashi, 1951’de Japonya’da
Sakata şehrinde doğmuş, Fransızca eğitimi almış ve hayatını Fransızca eğitimi
vererek Japonya ve Fransa arasında sürdürmüş. Eserlerini Fransızca kaleme
alıyor. Neden Fransızca yazmayı tercih ettiğine dair “Une langue venu
d'ailleurs” (Folio, 2013) bir eseri de var. Edebi eserlerini geç bir
yaşta, 2010’lardan sonra yayınlatmaya başladığını anlıyoruz. İlk eserinin yayın
tarihi 2013. Kendi internet sitesi dahil hiçbir yerde ayrıntılı bir
biyografisine ulaşamadığım için böyle diyorum. Kendinden söz etmeyi
sevmediğini, eserleriyle var olmayı tercih ettiğini düşünebiliriz.
Ama yetersiz biyografileri bile eserleri ile kendi yaşam
öyküsü arasında sıkı bağlar olduğunu düşündürüyor, en azından ‘Binyılın
Aşkı’nın kahramanının öyküsü ile Akira Mizubayashi’nin yaşam öyküsü ilk
bakışta ana hatlarıyla örtüşüyor.
Roman, Sen-nen isimli Fransızca eğitimi veren bir Japon
profesörün Fransız eşi Mathilde ile olan evliliğini ve müzik dolu geçmişine bir
yolculuğunu anlatıyor. Sen-nen Paris'te eşiyle birlikte yaşamaktadır. İkisi de
müzik tutkunu olan çift, Fransa'da bir müzik kursunda tanışmıştır. Ancak
Sen-nen, Paris'te doktora öğrencisiyken hayatının dönüm noktası niteliğindeki
bir olay yaşar. Bir opera tutkunu olan Sen-nen Paris Operası’nda sahnelenecek
olan Mozart’ın Figaro'nun Düğünü’nün bütün gösterilerini izlemeye karar verir.
Gerekirse bu iş için kısıtlı bütçesinin tamamını harcamaya razıdır. Bu
kararının temelinde opera aşkı kadar Figaro'nun Düğünü'nde Susanna rolünü canlandıran
bir opera sanatçısı olan Clémence’e tutkulu hayranlığı da vardır.
Sen-nen tutkulu bir hayran olarak sadece Clémence’i
izlemekle kalmaz ona mektuplar da yazar. Bu mektuplarda Figaro'nun Düğünü’nün
kendisi için önemini, bu büyük eserin estetik etkisinin yanı sıra nasıl bir
düşünce dünyası açtığını da anlatır. Susanna rolüne, söylediği şarkılara da değinir.
Kendisine hayranlığının esere ve eserdeki rolüne bağlı olduğunu açıklar. Cevapsız mektuplar birbirine eklenirken son
temsilden önce nihayet Clémence’den mesaj gelir ve buluşurlar. Aralarında kırık
bir aşk ilişkisi başlar.
Japonya'da yeniden doğan muhafazakarlıktan kaçan Sen-nen
kendisi gibi Mozart'ın da döneminin kurallarına eserleriyle karşı çıktığını düşünür.
Aydınlanma döneminin öncülerinden biri olarak hümanizm, sınıflar arasındaki
çelişkiler, kadın erkek eşitsizliği gibi o zamanlar yeni yeni tartışılmaya
başlayan konuları ele aldığı için Mozart’a hayran olduğunu belirtir. Figaro'nun
Düğünü Mozart’ın bu siyasi yaklaşımlarını da yansıtan bir eser olarak ayrıca
öneme sahiptir onun için.
Akira Mizubayashi, Binyılın Aşkı’nı
geçmiş ve bugünün içiçe anlatıldığı bir zaman akışında kurmuş. Bir yandan
geçmişi anımsayıp hem Mathilde hem de Clémence ile yaşadıklarını anlatırken
diğer yandan insan sesine duyduğu hayranlıktan kaynaklanan opera tutkusunun
nasıl geliştiğini iletiyor. Figaro'nun Düğünü hakkında yaptığı çözümlemelerle
estetik, siyasi boyutlar katıyor anlatısına. Tüm bunları da sakin bir
anlatımla, hiç abartmadan sanki doğal akış buymuş gibi iletiyor okura.
Aradan otuz yıl geçmiş, Sen-nen Figaro'nun Düğünü'nü hâlâ
dinlese de o eserde hayranı olduğu Susanna rolünü canlandıran Clémence’i
belleğinin derinliklerine gömmüştür. Hasta eşine bakar, yaşlı köpeğiyle zaman
geçirirken ölüme hazırlanır. Akira Mizubayashi eşinin, köpeğinin ve
kendinin durumlarından yola çıkarak yaşlılık ve ölüm hakkında düşünür.
Bu hayata veda hazırlıkları sırasında, otuz yıl sonra Clémence’den bir mesaj alır. Figaro'nun Düğünü Paris Opera'sında tekrar sergilenmektedir ve Clémence bu yapımda görevlidir. Sen-nen’i ilk gösteriye davet etmektedir. Bu davet Sen-nen’in kalbine gömdüğü aşkını anımsaması, geçmişiyle buluşması demektir.
‘Binyılın Aşkı’ müziğin ve aşkın etrafında kurulan bir
anlatı. Akira Mizubayashi yaşam boyu süren bir tutkuyla dolu bir adamın
hikayesini zaman zaman şiirsel diyebileceğimiz imgesel anlatımlara başvursa da oldukça
sakin bir dille anlatıyor. Adı “bin yıl” anlamına gelen Sen-nen’in öyküsünü okurken
müziğin nasıl derin anlamlar taşıyabileceğini de düşünmeden edemiyoruz. Gözde
Koca’nın Türkçeye çevirdiği ‘Binyılın Aşkı’nda Akira Mizubayashi’nin akıcı
anlatımı ile etkileyici hikayesini okurken müziğin içerdiği imge ve anlamlar
dünyasının yanında aşk, tutku, yaşam, ölüm gibi varoluşsal sorunlar üzerinde de
düşünüyoruz.
Yorumlar