Can

Andrei Platonov, 1899 - 1951 yılları arasında yaşamış bir Rus yazarı. Rus edebiyatının en önemli yazarlarından sayılıyor. "Toplumsal yaşam içinde bireyin yerini, ilerlemeci anlayışı ve her tür siyasal yapıyı sorgulayan yapıtlarıyla Rus edebiyatını derinden etkilemiş." Kendine has dil kullanımı nedeniyle başka dillere çevrilmesi de kolay olmamış. Dilinin yanında anlatımı, olaylara bakışı, ikincil kabul edilen şeyleri merkeze alması, önemli sayılan olayları kenara itmesi ile oldukça değişik bir yazar. Platonov, 1918 – 21 arasında oldukça aktif bir yazarlık döneminden sonra çok dar bir okur kitlesine seslenebilmiş. 20’lerden sonra yazdığı birçok eserini yayınlatamamış. Bolşevikliğe inançla, bir din gibi bağlı olmasına rağmen eserlerindeki ütopik ve özellikle varoluşçu ögeler nedeniyle olsa gerek eserleri anti-sovyet bulunmuş, son yıllarını yoksulluk içinde edebiyat enstitüsünde müstahdem olarak geçirmiş, 1951'de sefalet içinde, tüberkülozdan ölmüş. Kitapları ancak 1990 sonrası yayınlanabilmiş.

Türkçede yayınlanan ilk kitabı Can'da (Sel yay. Çev. Didar Zeynep Batumlu) Platonov'un kahramanı "sahip oldukları tek şey bedenlerinin içindeki kalpleri" olan kabilesine parti göreviyle giden Nazar Çagatayev'dir. Çagatayev, Can'ların kimler olduğunu şöyle anlatır; "dört bir yandan gelen kaçaklar, yetimler, kapının önüne konmuş yaşlı ve yorgun köleler. Bir de kocalarını aldattıkları için korkup kaçan kadınlar ve âşık oldukları erkekler ölünce, başkasıyla evlenmek istemeyen kızlar. Ayrıca tanrıya inanmayanlar vardı, suçlular, hayatla dalga geçenler."

Canlar göçebe bir kabiledir. Çektikleri acıların etkisiyle yaşama arzusunu yitirmiş ölümü beklemektedir. Çagatayev, açlık ve sefalet içinde yaşayan halkına yardımcı olmak üzere yola çıkar. Ağır doğa koşullarıyla mücadele ederek yaptığı uzun bir yolculuktan sonra halkını bulur. Yirmi hanelik bir topluluktur bu. Onlara yaşamaları için yardım edecektir.

Yorumlar