YABANCI ADLAR NASIL YAZILIR?

Türkçe'de İngilizce'nin etkisi giderek arttığından olsa gerek yazım (imla) kılavuzlarında yer alan bazı kurallar, günlük kullanımda değişikliğe uğruyor. Bu değiştirmeye ya da yeniden kurallandırmaya sık sık rastlıyoruz. Gazetelerde, dergilerde gördüğümüzde bilgisizlik olarak nitelendirebileceğimiz bu uygulama edebiyat dergilerinde ve kitaplarda da uygulanmaya başladı, ki bu durum da yeni bir yazım kuralı kazandığımızı gösteriyor (!). Nijat Özön, Büyük Yazım Kılavuzu'nda (Kabalcı yay.) "Latin abecesi kullanılan ülkelerle ilgili yeradlarının Türkçede çok eskiden yerleşmiş biçimleri varsa, bunlar kullanılır; Cenevre (aslı Genève), Cenova (Genova), İsviçre (Suisse), Londra (London), Marsilya (Marseilles), Münih (München), Nis (Nice), Sardinya (Sardegna), Venedik (Venezia)..." diye kuralı koyuyor. Kitaplık dergisinde kırk yıldır Zürih diye bildiğimiz yerin "Zürich" diye anıldığını görünce (bkz. Kitaplık Mayıs 2007, "Ece Ayhan... Zürich 1974"), Şikago yerine artık Chicago, Kaliforniya yerine California gibi kullanımların galatımeşhur (yaygın yanlış) olarak kural haline geldiğini düşünmeden edemedim.

Geçenlerde Maksim Gorki olarak bildiğimiz büyük ustanın dergimizin Türkçe uzmanı Feyza Hepçilingirler'in bir yazısında (10.05.07) "Gorkiy" diye anıldığını görünce bir başka yazım kuralını daha hatırladım. Nijat Özön, "Latin abecesi kullanmayan ülkelerle ilgili özel adlar Türkçe söylenişleriyle yazılır: Dostoyevski, Konfiçyüs, Puşkin, Sun Yat-Sen, Tolstoy" diyerek kuralı koymuş. Dil konusunda titizliğini bildiğimiz Ferit Edgü, kitabına dansın büyük ustasını Nijinski diye anarak "Nijinski Öyküleri" adını vermiş. Yapı Kredi Yayınları'ndan çıkan kitabın yazarı ise Nijinsky diye anılıyor ve tabii kitabın adı da "Nijinsky Günlükleri". Kitabın çevrimeni Orçun Türkay, ya da yayınevi editörleri, Nijinski yerine Nijinsky demeyi yeğlerken, kitabın metninde Dostoyevski'ye Dostoyesky, Zürih'e Zürich demiyor, yazım kuralına uyuyor. Dil uzmanlarımız, Hakkı Devrim, Necmiye Alpay ve tabii Feyza Hepçilingirler bu konuda bizi aydınlatsalar iyi olacak!

Yorumlar