Şair ve eleştirmen Mehmet Can Doğan, Edip Cansever’in “Kitaplarına Giremeyen Şiirler”ini dergilerde yaptığı titiz bir tarama ile Öncesi de Kalır (Mart 2009, Yapı Kredi yay.) adıyla derlemiş. Kitapta yer alan özellikle gençlik dönemi şiirleri Cansever’in bunları niye dergilerde unutulmaya terk ettiğini anlamamızı sağlıyor. Doğan, kitabın girişinde “Edip Cansever, modern Türk şiirinin önemli şairlerinden olduğu kadar şiirlerine karşı tutumunda da, seçiciliğin dikkat çekici bir örneğidir. Modern Türk şiirinde, onun gibi şeçici, ayıklayıcı, reddedici bir tutum sergileyen başka bir şair yoktur. Şiirlerine karşı geliştirdiği bu tutum, özellikle ilk üç kitabının yayınlanma sürecinde belirginleşir. Şair İkindi Üstü’ne (1947) gelen süreçte yayımladığı delikanlılık şiirlerinden yirmi üçünü bu kitaba almaz” diyor. Cansever bu tavrını daha sonra da sürdürmüş, birçok şiirini dergilerde unutulmaya terk etmiş. Üstelik Cansever kitap dışı bıraktığı şiirlerle yetinmiyor, daha sonra ilk kitabını da reddediyor. Toplu şiirlerini yayınlarken ilk kitabının adını bile anmadığını, ikinci kitabı Dirlik Düzenlik’ten sadece dört şiir aldığını görüyoruz (bkz. Yeniden, Bütün Şiirleri, Cem Yay. 1981).
Şair olarak ne kadar titizlenirseniz titizlenin, siz öldükten sonra arkanızdan yapılanlara müdahale etme şansınız yok. Titizlikle kurduğunuz şiiriniz iyi niyetle yapıldığına kuşku duymadığımız bir hamle ile tamamen hiç istemediğiniz farklı bir kimliğe büründürülebiliyor. Esere, şaire saygısıyla tanınan Yapı Kredi Yayınları 2005’de Edip Cansever’in bütün şiirlerini Sonrası Kalır adıyla yeniden yayınlarken bu tür bir hamle yapıp Cansever’in reddettiği ilk kitabını ve kitaplarından çıkarttığı tüm şiirleri eski yerlerine koymuş ve kitabı “bugüne dek yayımlanmış en kapsamlı Edip Cansever külliyatı! Başta, Edip Cansever’in, “gençlik hatası” değerlendirmesiyle reddettiği ilk kitabı İkindi Üstü olmak üzere, kitaplarının sonraki basımlarına girmeyen şiirleri ve dergilerde kalmış birçok şiiri de günyüzüne çıkaran “toplu şiirleri”nin bu yeni basımı, Şair’in tüm şiirlerini “ilk kez” bir araya getiriyor” diye sunmuştu. Yani kitabın yayıncısı da, editörü de ne yaptığının farkındaydı, hatta bununla övünüyordu. Bu yayın anlayışı şiir çevrelerinde şiddetle eleştirildi, tartışmalar yarattı ama YKY eleştirilere kulak asmadı ve 2008’de yaptığı ikinci baskıda bir düzeltme yoluna gitmedi. Öncesi de Kalır bu yanlıştan dönmek için iyi bir fırsat yaratıyor. Edip Cansever’in kendi seçimiyle oluşturduğu “Bütün Şiirleri” kendi koyduğu “Yeniden” adıyla yayınlanabilir, şairi eksileri ve artılarıyla tanımak isteyenler ve araştırmacılar için de sonradan reddedip kitaplarından çıkattığı şiirler Öncesi de Kalır’a eklenebilir. Böylelikle Edip Cansever’in şiiri arzu ettiği bütünlüğe tekrar kavuşur, şair de mezarında rahat uyur!
04.06.2009, Cumhuriyet Kitap
Yorumlar