Turgut Uyar’ın “Bir Şiirden”i Çağdaş Türk Şiiri hakkında yazılmış en önemli kitaplardandır. Turgut Uyar bu kitapta, şiirin klasikleşmiş, önemli isimlerinin tek bir şiirinden yola çıkarak portrelerini çizer. Bir deneme bütünlüğü içinde, kesin ve tartışılmaya değer görüşler geliştirir. Mahmut Temizyürek Gölgesi İnsan Bedeni Doğa’da (Şubat 2011, Yazılı Kağıt yay.) aynı yöntemden yola çıkmış, zaten kitabın parantez içindeki alt başlığı da “Bir şiir üzerinden poetika denemeleri”.
Temizyürek, Turgut Uyar gibi sadece usta şairlerden söz etmiyor. Kitap, Yahya Kemal, Nazım Hikmet, Arif Damar ve Turgut Uyar’la başlıyor ama sonra değerlendirdiklerinin hemen hepsi yaşayan şairler. Seksenle yirmi dokuz yaş arasında şairler... Temizyürek, onları şiirlerinin başında, ortasında ya da sonunda olmalarını önemsemeden değerlendiriyor. Şiirlerini anlamaya, poetikalarını çözümlemeye çalışıyor. Çağdaş Türk Şiiri içinde yerlerine, kuşakdaşları ile olan ilintilerine bakıyor. Gölgesi İnsan Bedeni Doğa bu haliyle 2011’de bir durum değerlendirilmesi olarak da algılanabilir. Çünkü hakkında yazdığı bazı şairlerin şiirlerinin zaman içinde değişip gelişmesi kaçınılmaz.
Temizyürek’in hakkında yazdığı şairler isim düzeyinde de tartışılacaktır. Bu şairlerin Çağdaş Türk Şiiri’ni ya da kendi kuşaklarını ne kadar temsil ettikleri üzerinde durulacak, hatta haklarında yazmaya deyip değmediği bile konuşulacaktır. Ben bu tür speklasyonların kitabı değerlendirmek açısından bir önemi olmadığını düşünüyorum. Mahmut Temizyürek, bu şairleri okumuş, şiirleri üzerinde düşünmüş ve onlar hakkında söz almak gereği duymuştur. Beş-on yıl sonra eğer şiir hayatlarını sürdürürlerse bu şairler hakkında görüşleri değişebileceği gibi şair seçimi de farklılaşabilir, kitap günümüzden bir bakış olduğu için böyle bir avantaja sahip. Bir antoloji hazırlamaya girişsek Temizyürek’in hakkında yazdığı şairlerin çoğu bu çalışmanın ilgi alanına girmeyebilir ama sonuçta bu kitap bir antoloji olmadığına göre de “kim almış kimi almamış, kimi değerlendirmiş, kimden laf arasında söz edip önemsiz konuma düşürmüş” tartışmaları pek anlamlı değil. Temizyürek’in seçtiği şiirler ve şairler, onun estetik beğenisini, hangi şiirleri ve şairleri önemseyip üzerlerinde düşündüğünü ve tabii yazı yazmak gereği duyduğunu anlamamızı sağlar, daha ötesini değil.
Sonuç olarak Mahmut Temizyürek, Gölgesi İnsan Bedeni Doğa’da kendi estetik bakışı ile, deneme türünün verdiği özgürlük ve kısıtlamaları da taşıyan yazılarında Çağdaş Türk Şiirinin ustalarından başlayarak günümüz şiirine bakıyor, bazı şairleri değerlendiriyor. Kitapta yer alan şairleri tanımak, onların şiirlerini anlamak, üzerlerinde düşünmek için önemli bir kaynak Gölgesi İnsan Bedeni Doğa.
07.04.2011
Yorumlar