Vergi şoku



Sanatçılar, yazarlar, çevirmenler birçok ülkede olduğu gibi Türkiye’de de “korunurlar”, vergilendirilmezler.  Yürürlükteki Gelir Vergisi Yasası’nda (GVK m.18) sanatçılara, yazarlara “kazanç istisnası” vardır. Yani gelir vergisi mükellefi olarak değerlendirilmezler, kazançlarını yıllık beyanname ile Maliye Bakanlığına bildirme zorunlulukları yoktur. Onlara telif ücreti ödeyen yapımcılar, yayıncılar vergi kesintisi yaparak Maliye Bakanlığına yatırır. Ödemeler genellikle sanatçıların, yazarların telif alacaklarından düşülmez. Sanatçılar, yazarlar defter tutmaz, vergi beyannameleriyle uğraşmaz, telif kaybına uğramaz. “Stopaj” adı verilen bu vergi kesintisinin oranı %17’dir. Sanatçısına, yazarına “kazanç istisnası” sağlayan ülkelerde bu kesinti ile yetinir devlet. Ama bizde %17 stopaja ek olarak %18 KDV de kesilir ve kesintilerin toplamı %35’e ulaşır. Maliyenin hesaplama yöntemiyle 1000 TL telif kazancı için 420 TL (%42) vergi öderler.
Vergi kesintisi yapılan bir gelirden ayrıca KDV alınmasının adil bir uygulama olmadığı açık. Uzunca bir süredir Maliye Bakanlığı yetkililerine vergilendirilmiş bir gelirden KDV kesintisinin yapılmaması gerektiğini, bunun çifte vergilendirme anlamına geldiğini anlatılmaya çalışılıyor. %17 stopajın da Avrupa standartlarının çok üstünde olduğu, %10 seviyesine çekilmesi gerektiği belirtiliyor. Vergi Konseyi’nde de bakanlık yetkilileri ile konu tartışıldı. Maliye bakanlığının temsilcilerinin de katıldığı 5. Ulusal Yayın Kongresi’nde de (4-5 Aralık 2009) bu yönde bir iyileştirilme yapılması kararı alındı. Konu Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’e de iletildi.
Geçen ay TBMM’ye yollanan Yeni Vergi Yasası tasarısında bu düzenlemelerin yer almasını bekliyorduk. Stopajda indirim beklerken sanatçıya, yazara vergi şoku geldi.
Yeni Vergi Yasası tasarısında “kazanç istisnası” korunuyor gibi görünse de belli bir limiti aşan gelirler artık 31. maddedeki istisna hükmünden faydalanamıyor. Telif, maaş ve kira gelirlerinin brüt toplamı 188 bin lirayı aşan kazançlar için yıllık beyanname verilmesi ve vergilendirmeye tabi olması gerekiyor. Yeni Vergi Yasası tasarısının 31. maddesine göre “Müellif, mütercim, heykeltıraş, hattat, ressam, bestekâr, bilgisayar programcısı, senarist, mucit ve durumları bunlara benzeyenler ile bunların kanuni mirasçıları” vergi mükellefi olacaklar.
1999’da dönemin Maliye Bakanı Zekeriya Temizel de böyle bir düzenleme getirmek istemiş ama gelen tepkiler üzerine sanatçılar, yazarlar vergiden muaf tutulmuştu.
Şükrü Kızılot, Yeni Vergi Yasası tasarısı ile ilgili Hürriyet’teki yazılarında “Yazarın, ressamın 1 liralık gelirine 27 bin lira vergi” gibi çarpıcı başlıklarla hem Maliye Bakanlığı’nı hem de bir anda kendini vergi mükellefi olarak bulacak sanatçıları, yazarları uyardı. Bu çarpıklığın düzeltimesi gerektiğini yazdı.
TBMM’de başta Ahmet Davutoğlu, Nabi Avcı gibi kitapları yayınlanmış kabine üyeleri ve Sabahat Akkiraz, Tolga Çandar gibi bu vergilendirmeden şahsen etkilenecek birçok sanatçı, yazar milletvekili var. Sanatçının, yazarın hakkını koruyacak birçok milletvekili olduğunu da biliyoruz. Dileğimiz sanatçılara, yazarlara bu vergi şokunun yaşatılmaması. Varolan istisnanın korunarak iyileştirilmeye gidilmesi. Vergi kesintisinin %10’a düşürülmesi ve %18 KDV kesmekten vazgeçilmesi...
03.07.2013

Yorumlar