Bu Sefer Mavi



Şair Haydar Ergülen’in derlediği “Bu Sefer Mavi” (Nisan 2015, Kırmızı Kedi yay.) “Yolculuklar ve Kentler” dizisinin 3. kitabı. Aynı dizide daha önce otobüs yolculuklarını konu alan “Cümleten İyi Yolculuklar” (2012) ve tren yolculuklarını konu alan “Trenler Kalkar Haydarpaşa”dan (2013) derlemeleri yayımlanmıştı. Sanıyorum dizi uçak yolculuklarını konu alan derleme kitap ile tamamlanacak.
Belirli konular, kavramlar ya da olaylar hakkında özellikle öykü derlemeleri yapmak son yılların modası. Trabzon’daki sohbetimizde Serkan Türk bu derlemelerin dergilerin işlevini görmeye başladığı yorumunu yapmıştı. Yapılan iş bir anlamda bir dergiye dosya hazırlamaya benziyor. Derginin nasıl yayın yönetmeni varsa bu kitapların da bir derleyeni var ve o derleyenin bilgisi, görgüsü, derinliği, ilişkiler ağının gücü ortaya çıkacak ürünün niteliğini belirliyor. Ama bu tip çağrı yöntemi ile yapılan derlemeler de sonucun öngörülemez olduğunu belirtmeliyim. Derlemecinin çağrısına cevap veren yazarların ürünlerinin niteliği ortaya çıkacak derlemenin kalitesini belirliyor.
Haydar Ergülen dört kitabı birden tasarlamış ve çağrısını o yapıya göre yapmıştı. Yani “şu konuda yazar mısın?” diye değil “Yolculuklar hakkında kitaplar derleyeceğim, otobüs, tren, uçak ve gemi yolculuklarından hangisi hakkında yazmak istersin?” diye sormuştu. Bu yaklaşımın tek bir konu ya da kavram hakkında yazmaya çağırmaktan daha iyi sonuçlar vereceğini düşünüyorum. Üstelik Haydar Ergülen yazarlarını sadece öykü ile sınırlamadı. Düzyazının her türüne açık bıraktı. Bu tavır da yazı ısmarlanan yazarın elini rahatlatan bir şey. Haydar Ergülen, “yazar mısın?” diye bana sorduğunda cevabım “bir denerim” olmuştu. Sonuçta bir anı yazısı ortaya çıktı ve “beğenir, uygun görürsen yayınla” diye rica ettim. Çünkü ısmarlama yazının istenen tadı bulmasının her zaman mümkün olmadığını biliyorum.
“Bu Sefer Mavi”de Sunay Akın, Esmahan Aykol, Atilla Birkiye, Riitta Cankoçak, Metin Celâl, Vecdi Çıracıoğlu, Nurduran Duman, Haydar Ergülen, küçük İskender, Vivet Kanetti, Cemil Kavukçu, Gönül Kıvılcım, Uğur Kökden, Nilüfer Kuyaş, Sevin Okyay, Sibel Oral, Neslihan Önderoğlu, Ayşe Sarısayın, Hâle Seval ve Engin Turgut’un öykü, anı ve denemeleri yer alıyor. Vapurlar, gemiler, kayıklar, sandallar, feribotlar, transatlantikler, deniz otobüsleri, katamaranlar, tekneler ve botlarla yapılan seyahatlerden söz ediyorlar. Çoğu kendinden yola çıkarak yazmış, kurmaca olanlar, romanından, yeni kitabından parça verenler de “yolculuk” olgusu ile ilgisini kuramadıklarım da var aralarında.
Kitap Sunay Akın’ın bir denemesi ile başlıyor ki doğru bir tercih. Çünkü Sunay Akın kendine haslaşan üslup ve yapıda vapur seyahatinin tarihi derinliklerinde bir daldan bir dala konuyor. Ama bu hoş bir tesadüf. Çünkü kitaptaki yazılar yazar soyadlarına göre sıralanmış. Yani kitap farklı yapıda bir yazı ile de başlayabilirmiş. Tabii ben “tipik” bir Sunay Akın denemesi yerine kendi vapur yolculuklarını yazmasını arzu ederdim.
Atilla Birkiye deneme havasında yazmış ama yaşamının çeşitli dönemlerinden vapurlu, mavnalı, sandallı anılarla oluştumuş yazısını. Vivet Kanetti’nin Ömer Uluç’la çıktıkları son gemi seyahatinden başlayıp Uluç’la birlikte yaşadıkları diğer gemili, denizli anıları da Vivet Kanetti’nin artık Ömer Uluç’lu anıları yazacak ruh haline geldiğini düşündürüyor. Bekliyoruz. Uğur Kökden’in Le Havre Limanı’ndan başlayan Kuzey Denizi gezisi notları, Nilüfer Kuyaş’ın Lizbon’dan Buenos Aires’e transatlantikle hayal yolculuğu, Sibel Oral’ın Haydar Ergülen’den vapur kitabına yazar mısın teklifini aldıktan sonra tuttuğu günlük, Ayşe Sarısayın’ın babasının yolunu gözlediği ada günleri, Denizcilik Bankası Liman İşletmesi’nde çalışan ama denizcilikle ilgisi olmayan Ercan Turgut’un anıları dikkatimi çekenler.  
küçük İskender gibi iş çıkışı babasıyla birlikte Beykoz’a giden de var, Karaköy’den Kadıköy’e ya da Sirkeci’den Adalar’a yolculuk yapan da. Deniz yolculuklarının çoğuna İstanbul’un ev sahipliği ettiği anlaşılıyor.
“Bu Sefer Mavi” vapur yolculukları hakkında iyi bir derleme olmakla kalmamış “Yolculuklar ve Kentler” dizisinin diğer iki kitabını tamamlamış. Uçak yolculukları kitabı da çıkınca dizi tamamen bütünlenmiş ve ortaya yoculuklar hakkında iyi bir külliyat çıkmış olacak.      
28.05.2015

Yorumlar