250 bin baskı ile ilk baskısını yapan romanlar döneminin
başlangıcı olarak anacağız herhalde bu yılı. Ahmet Ümit’in “Elveda Güzel
Vatanım”ı (Everest yay.) diğer çoksatan yazarlarımız için yeni bir başarı
hedefi olacak. Bu rekabetin güzel sonuçları olsun, yayınevlerine acı derslere
mal olmasın diye umalım. Zira bir yandan 250 bin ilk baskı yüzbinlerce satış
hedefiyle kitaplar yayımlanırken diğer yandan ilk baskı sayılarının roman ve
öyküde 500, şiirde 300’e düştüğünü de görüyoruz. Her yıl yayımlanan 15 - 20
çoksatar romana odaklanan okur yayımlanan on bine yakın yeni edebiyat eserine
neden gereken ilgiyi göstermiyor, üzerinde düşünmek gerek. Düşünülmesi gereken
bir başka nokta da çoksatanlara odaklanan yayınevlerinin diğer kitaplarına
neden gereken ilgiyi göstermediği olabilir. Çoksatanlar listelerinde hemen her
yıl aynı isimleri görüyoruz. İşe ticari açıdan bakıldığında bile yeni yazarlar
ve tabii yeni çoksatarlar yaratmak da bu yayınevlerinin geleceği için bir
gereklilik. Büşra Küçük, Büşra Yılmaz, Alya Öztanyel gibi Wattpad uygulaması
ile internette yazdıkları kitaplarla meşhur olan yazarlar geleceğin çoksatar
yazarları olabilecek mi? Bu yazarların romanlarının yüzbinlerce satmasını
sağlayan 14 yaş kuşağı genç kızlar gelecekte iyi birer okura dönüşebilecek mi
bir başka merak konusu.
Ayşe Kulin’in “Tutsak Güneş”i (Everest yay.), Zülfü
Livaneli’nin “Konstantiniyye Oteli” (Doğan Kitap), Ece Temelkuran’ın “Devir”i
(Can yay.), Buket Uzuner’in Toprak’ı (Everest yay.) çoksatan listelerinden
anımsadığımız romanlar. Sabahattin Ali’nin “Kürk Mantolu Madonna”sının (Yapı
Kredi yay.) yıllardır çoksatarlar listesinde üst sıralarda yer alması ise iyi
edebiyatın her zaman çok okura ulaşabileceğinin yayınevleri için iyi bir
örneği.
2015’de yayımlanan Türk Edebiyatı’ndan kitaplardan seçtiğim
ilk 11 şöyle;
1- İbrahim Yıldırım “Dokuzuncu Haşmet” (Doğan Kitap); Gezi
Parkı Direnişi birçok edebiyat eserine konu oluyor. Yakın geçmişte yaşanmış,
tüm görüntüleriyle bellekte olan bir olayı yazmak, kendileştirip romanlaştırmak
kolay değil. İbrahim Yıldırım “Dokuzuncu Haşmet”te Gezi Parkı Direnişi’ne
katıldığı iddiası ile yargılanan yaşlı bir şairin anlattıklarından yola çıkarak
Türkiye’nin darbeler ve direnişler tarihini anlatıyor.
2- Ferat Emen “Perihan’la Alâkadarlar Cemiyeti” (Everest
yay.); İşlediği konularla, diliyle, anlatımıyla benim için geçen yılın en
önemli keşiflerinden oldu Ferat Emen. Günceli, en sıcak konuları, özellikle
üçüncü sayfa haberlerine konu olan dramları çok sert bir dille gerçekçi bir
bakışla anlatıyor. Okuru kızdıracak, sarsacak konuları ve dili var. İlk kitabı
“Hüsniye Hanımın Ağzı”nı da öneriyorum.
3- Nurdan Gürbilek “Sessizin Payı” (Metis yay.): Her
kitabını edebiyat eleştirisi açısından önemli bulduğum bir yazar. Bu kitapta
iki sorunun cevabını arıyor Gürbilek. Birincisi: Sessizin – henüz konuşmayanın,
konuşma imkânı olmayanın, artık konuşamayacak olanın– el konulmuş payını geri
alabilir mi yazı? İkincisi: Yazarlar konuşamayanlar adına da konuştuklarına
inanmak ister. Ama yazının da bir sessizi vardır. Sessizin payına bu kez
kendisi el koymadan var olabilir mi yazı?
4- Selçuk Altun “Buraları Rüzgâr Buraları Yağmur” (İş
Bankası yay.): 90. yaşına karısının acı sürpriziyle, ölümüyle giren bir adamın
kendiyle hesaplaşmasını anlatıyor Selçuk Altun. 103 sayfada büyük bir aile
romanı kurmuş. “Buraları Rüzgâr Buraları Yağmur” kısa öz anlatımlı ama derin
anlamlar, göndermeler içeren bir novella. Önceki romanı “Sol Omzuna Güneşi
Asmadan Gelme!” ile bağlar kuran, o romana açılımlar da getiren bir eser.
5. Murat Özyaşar “Sarı Kahkaha” (Doğan Kitap): Murat
Özyaşar, Diyarbakır öyküleri anlatıyor ama öyküleri “yerel” değil. Sadece
Anadolu’nun herhangi bir yerinde değil Dünya’da da benzer caddeler olduğunu,
aynı şekilde sıkıntılarını birlikte tüketmeye çalışan arkadaşlar olduğunu
biliyoruz. Bu evrenselleşmeyi de yazarın anlatımı sağlıyor. Şiire doğru
meyleden, imgelerle bezeli anlatımı ve dili ile farklılaşan, yazarına has
öykülerden oluşuyor kitap.
6- Bedri Rahmi Eyüboğlu “Biz Mektup Yazardık” (İş Bankası
yay.): Eyüboğlu’nun yazdığı ya da kendisine yazılmış mektuplarla onun yasak
aşkı Karadut’unun kimliğinden, edebiyat
ve sanat dünyasındaki dostluklarına, ailesi ile ilişkilerine,
öğrencilerle kurduğu arkadaşlığa, politikacılar ve devlet adamları ile
haberleşmelerine ve özellikle çeşitli projeler vesilesiyle yaptığı eserlerinin
oluşma sürecine mektuplarla şahit oluyoruz. Hem içeriği hem de sunumu ile güzel
bir kitap.
7. Tuğrul Tanyol “Gelecek Günlerin Şarabı” (Yapı Kredi
yay.): 80’li yılların önemli şairlerinden Tuğrul Tanyol’un ustalık dönemi
şiirleri. Gittikçe billurlaşan, yalınlaşan bir söyleyişle, imgelerle gelişen
kısa ama çok açılımlı, okunaklı şiirler.
8. Haluk Oral “Bir Roman Kahramanı Orhan Veli" (Yapı
Kredi yay.): Orhan Veli'nin 36 yıllık hayatının hiç bilinmeyen, az bilinen,
daha da önemlisi yanlış bilinen dönemlerini yazılı ve görsel belgeler
aracılığıyla doğumundan, çocukluğundan
başlayarak araştırıyor Haluk Oral. Belgeleri ellerinde bulunduranlarla ve daha
da önemlisi belgelerde adları geçen ya da fotoğraflarda yer alanlarla da
görüşüyor. Şairin yaşamındaki bilinmeyenleri aydınlatan, birçok yanlış bilgiyi
düzelten önemli ve ilginç bir monografi.
9. Murathan Mungan “Harita Metod Defteri” (Metis yay.): Çocukluk,
ilkgençlik çağlarından anılar, aile tarihine derin bir kazı, 60’lı, 70’li
yılların Mardin’inden şehrin kadim tarihine uzanan bir araştırma... Hepsinin
ötesinde aile içi sırlarla ve tabii kendi geçmişi ile cesur bir yüzleşme.
10. Ahmet Büke “İnsan Kendine de İyi Gelir” (On8 Kitap);
İzmir’e tepeden bakan yoksul bir mahallede yaşananları kimsesiz bir gencin
başından geçenleri hikaye ederek anlatıyor Ahmet Büke. Öykü tadının anlatı ile
karıştığı, sonrasını merak ettiğiniz, sonunda ne olacak diye sorduğunuz,
Türkiye’nin toplumsal tarihinden önemli bir kesiti yoksul bir mahallenin
sıcaklığında, tanıdık gelecek kahramanlarla anlatan bir kitap.
11. Selim İleri “Edebiyatımızda Sevdiğim Romanlar Kılavuzu”
(Everest yay.); 1874-1980 yılları arasında yayımlanan romanlardan 229’u
hakkında bilgilendirici, eser niteliklerine, Türk Edebiyatına neler
kattıklarına bakan, okur Selim İleri’ye esinledikleri ve eleştirmen Selim
İleri’nin görüşleriyle şekillenen bir kişisel roman tarihi. Okuru Türk
romanının değerlerini keşfetmeye yöneltecek iyi bir rehber kitap.
07.01.2016
Yorumlar