İstanbul Kültür Sanat Vakfı’nın (İKSV) düzenlediği İstanbul
Tiyatro Festivali ilk kez 1989 yılında gerçekleştirildi. Uluslararası nitelikte
bir festival olarak yola koyuldu. Cumhuriyet’in 2 Mayıs 1989 tarihli sayısının
son sayfasını “Tiyatro Şenliğine İlk Adım” başlığı kaplıyor. Manşetten, altı
sütuna ve büyük bir fotoğrafla verilmiş festival haberi. Fotoğraf İtalyan
Deneme Tiyatro Merkezi’nin sahnelediği “Gılgameş” oyunundan...
Uluslararası bir tiyatro festivali bizim için çok yeni ve
farklı bir şeydi. “Tiyatronun festivali mi olurmuş! Tutmaz” dendiğini
anımsıyorum. Bana da dilini bilmediğimiz, anlamadığımız bir tiyatroyu izlemek
oldukça ütopik bir girişim gibi gelmişti. Bu konu sanat çevrelerinde de çokça
konuşulmuştu. Haberi hazırlarken bu tartışmalar önemsenmiş olmalı ki iki
spottan birinde “Yabancı dildeki oyunlarda seyirciler kulaklık takarak simültane
çeviriyle oyunu izleyebilecek” cümlesi yer alıyor. Diğer spot da bilet
fiyatları ile ilgili. Bilet fiyatları 5 bin, 4 bin ve 3 bin liraymış. 19 - 31
Mayıs 1989 tarihleri artasında gerçekleştirilen festivalde 5 yabancı 4 yerli
tiyatro grubu 12 oyun sahnelemiş.
Festival 2000 yılına kadar aralıksız her yıl devam ediyor.
Sonra bir yıl boşluk var. Acaba bir daha yapılmayacak mı endişeleri... Ekonomik
kriz yılları... 2002’de festival de krizden etkilenerek biraz gecikmiş 18 Mayıs
– 4 Haziran tarihleri arasında gerçekleştirilmiş. Kriz sadece ekonomide değil
sponsorluklarda da yaşandığından olsa gerek 2002 yılına kadar her yıl
gerçekleştirilen festival o yıldan itibaren bienal halini almış. İki yılda bir
yapılmaya başlanmış.
Yenilikçi, her zaman gelişen, yenilenen bir festival.
2002’de krize aldırmayıp ilk prodüksiyon gerçekleştirilmiş. Nâzım Hikmet'in
doğumunun 100. yılında Genco Erkal’ın tasarlayıp yönettiği “Nâzım'a Armağan”
sahneye konulmuş. Yıldız Kenter, Zeliha Berksoy, Zuhal Olcay, Tilbe Saran, Işıl
Yenersu gibi dev isimler prodüksiyonda yer almış. 2004’den itibaren genç
yorumcuları desteklemek amacıyla “Genç Tiyatro” bölümü oluşturulmuş. 2006’da 4.
Tiyatro Olimpiyatları'na ev sahipliği yapmış festival. Akdeniz Festivalleri
Birliği Kadmos’u kurucularından biri olmuş. Piccolo Teatro di Milano ile
birlikte “Mediterranean Project” başlatılmış. Hemen her festivalde bir yenilik,
yeni bir bölüm var. Bu başarılarda 20 yıl boyunca festivalin direktörlüğünü
yapan Dikmen Gürün’ün ve ondan bayrağı devralan Leman Yılmaz’ın imzaları var.
1989 yılından bu yana gerçekleştirilen 20 festivalin öyküsü İKSV tarafından bugünlerde
yayımlanacak bir kitap ile belgelenmiş olacak.
20. İstanbul Tiyatro Festivali Şahika Tekand’ın yönettiği
Studio Oyuncuları’nın sahnelediği, Samuel Beckett’in “Godot’yu Beklerken” ile
açıldı. 3 Mayıs’ta başlayan festival 28 Mayıs’a kadar sürecek.
İstanbul Tiyatro Festivali’nin zengin bir programı var.
Yurtdışından 9, Türkiye’den 23 oyun, dans ve performanstan oluşan 32 gösteri
ile 25 farklı mekânda gerçekleştirilecek festival. Programda yer alan 21 yerli
yapımın Türkiye prömiyeri, uluslararası bir yapımın ise dünya prömiyeri
gerçekleştirilecek. İstanbul’un birçok tiyatro salonu festivale ev sahipliği
yapacak. Yerli projelerin 9’u, uluslararası
projelerin ise 4’ü İstanbul Tiyatro Festivali’nin ortak yapımcılığında
sahnelenecek. Sahnelenecek oyunların yanı sıra söyleşi, gösteri, sempozyum,
sergi, ustalık sınıfı ve atölye çalışmalarından oluşan 18 yan etkinlik var. Koç Holding Enerji Grubu Şirketleri Aygaz,
Opet ve Tüpraş’ın sponsorluğunda düzenlenen 20. İstanbul
Tiyatro Festivali’nin Onur Ödülleri Metin Akpınar, Şahika Tekand ve Berliner
Ensemble’a veriliyor.
İKSV sadece İstanbul’a, Türkiye’ye değil Dünya Tiyatrosuna
da önemli bir festival kazandırmış oldu. İstanbul Tiyatro Festivali’ni kuran ve
onu büyük bir emekle sürdüren herkese teşekkür ediyorum. Nice yıllara...
04.05.2016
Yorumlar