Maliye Bakanı Naci Ağbal 1985’de yürürlüğe
giren Katma Değer Vergisi Kanunu’nda devrim niteliğinde değişiklikler
yapılacağını açıkladı. Naci Ağbal, kanun tasarısının amacının yatırımı, üretimi
ve ihracatı desteklemek; işletmeler üzerinde oluşan finansman yükünü ortadan
kaldırmak; küçük ve orta ölçekli işletmelerin vergiye uyumunu kolaylaştırmak;
kayıtlılığı teşvik etmek ve vergi uygulamalarında mükellef haklarını
güçlendirmek olduğunu da belirtiyor (bkz. maliye.gov.tr/haberler/maliye-bakani-sayin-naci-agbalin-kdvde-degisiklikler-ongoren-kanun-tasarisina).
Önce 2009’daki 5. Ulusal Yayın
Kongresi’nde, en son da geçen yıl mart ayında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip
Erdoğan’ın himayesinde yapılan 3. Milli Kültür Şurası’nda sanatçılar, yazarlar
ve çevirmenlerin telif ödemelerinde kesilen stopaj ve KDV konusunda somut
kararlar alındı.
Sorun dönemin Maliye Bakanı,
bugünün Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek’e ve Maliye Bakanı Naci Ağbal’a da çeşitli
defalar yazılı ve sözlü olarak iletilmişti. Mehmet Şimşek’in İstanbul Kitap
Fuarı ziyareti sırasında ilk yasa değişikliğinde olumlu düzeltmelerin
yapılacağını söylediğini de net olarak anımsıyorum.
Daha önce de yazdım, sanatçılar,
yazarlar, çevirmenler birçok ülkede olduğu gibi Türkiye’de de “korunurlar”,
vergilendirilmezler. Yürürlükteki Gelir Vergisi Yasası’nda (GVK m.18)
sanatçılara, yazarlara “kazanç istisnası” vardır. Defter tutmaz, vergi
beyannameleriyle uğraşmaz, telif kaybına uğramazlar. “Stopaj” adı verilen bu
vergi kesintisinin oranı %17’dir. Sanatçısına, yazarına “kazanç istisnası”
sağlayan ülkelerde bu kesinti ile yetinir devlet. Ama bizde %17 stopaja ek
olarak %18 KDV de kesilir ve kesintilerin toplamı %35’e ulaşır. Maliyenin
hesaplatma yöntemiyle 1000 TL telif kazancı için 420 TL (%42) vergi ödenir, yani
Gelir Vergisi Yasası ile getirilen istisna stopaj artı katma değer vergisi
olarak misliyle geri alınır. Vergi kesintisi yapılan bir gelirden ayrıca KDV
alınmasının adil bir uygulama olmadığı açık. Stopaj da diğer ülkelere göre çok
yüksek.
İkinci temel sorun, kitaptaki
KDV. Kitapta KDV %8. Bu KDV oranı devletin kültür hizmetini desteklediğinin bir
göstergesi. Hatta bu oranın bir çok ülkeye göre yüksek olduğunu bilen Kültür ve
Turizm Bakanlarımız sık sık kitaptaki KDV oranının %1’e indirileceğini vaad ederler.
Buradaki sorun kitapta KDV’nin %8, kitap üretiminde %18 olmasıdır. Aradaki fark
Maliye Bakanlığı’nda kalıyor.
Yeni KDV yasa taslağı ile birçok
sektörde olduğu gibi yayıncılıkta da bu farkların ödeneceği söyleniyor. Ama
Naci Ağbal’ın yaptığı açıklamalardan bunun otomatik bir ödeme ya da varolan
vergi borcundan mahsup etme olmayacağı anlaşılıyor. KDV iadeleri için çok büyük
bir ekip kurulacağı, KDV iadesi almak isteyenlerin faturalarının inceleneceği
belirtiliyor. Bu incelemelerin sonucunda da az sayıdaki büyük şirket dışındaki
mükellefin KDV iadelerini alamayacağını, hatta almak için başvurmayacağını
öngörebiliriz. Daha önceki uygulamada bu yaşandı. Kültür endüstrisinin
vergilendirilmesi için farklı ve destekleyici bir yaklaşım gerek.
Pek çok ülkede yaratıcı endüstrilerin gelişebilmesi için fikri ve sınai
mülkiyet üzerindeki vergiler sıfırlanmakta veya en düşük seviyeye indirilmekte.
Kültür ihracatıyla, kitaplarımızın yabancı dillerde yayımlanmasıyla,
dizilerimizin Dünya’da gösterilmesiyle övünüyorsak bunu gerçekleştiren sanatçıya,
yazara destek olacak önlemleri de almalıyız. Telif ödemelerinde KDV’yi kaldırıp,
stopajı da Avrupa ülkelerinde olduğu gibi %10’a indirmek önemli bir adım
olacak. Konfeksiyon kırpıntılarının teslimleri katma değer vergisinden istisna
tutulabiliyorsa sanatçının, yazarın telif geliri neden KDV’siz olmasın ve adil
bir stopaj oranıyla ödenmesin? Kültür endüstrisi yeni KDV yasa tasarısında bu
düzenlemenin yer almasını bekliyor. 14.03.2018
Yorumlar