6. Ulusal Yayın Kongresi 10-11 Mayıs’ta Afyon’da yapıldı. Kültür
ve Turizm Bakanı Numan Kurtulmuş açılış konuşmasında “Türkiye’nin, önümüzdeki
yıllarda yayıncılık bakımından ilk 5’e girmeyi hedef olarak önüne koyması lazım”
dedi. Numan Kurtulmuş’un bu hedefi “2017
rakamlarıyla baktığımızda 66 binin üzerine çıkan ISBN rakamlarıyla dünyada
11’inci sıradayız” bilgisiyle birlikte koyuyor.
Yayıncılığımızın son 15 yılda sürekli büyüdüğünü, sırf yeni
çıkan kitap çeşitinde değil yıllık ciro olarak da Dünya’nın 11. yayıncılık
sektörü olduğunu biliyoruz. Kitap üretim adetleri de sürekli artıyor. Yayıncılar,
yazarlar, çevirmenler, kitapçılar, kütüphaneciler, akademisyenler ve başta
Kültür ve Turizm Bakanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığı olmak üzere konu ile
ilgili bakanlık temsilcilerinin katılımıyla toplanan Ulusal Yayın Kongresi
kuşkusuz bu hedefe ulaşmada nasıl bir yol izlenmesi gerektiğinin belirlendiği
yer oldu.
Devlet kongre kararlarından bir eylem planı çıkartırsa Dünya
sıralamasında üst sıralara çıkmamız da hayal değil. Tabii ilk yapılacak iş
Başbakan Binali Yıldırım’ın “Devletin mutlaka ekonomiden çekilmesi lazım”
sözüne uygun olarak devletin yayıncılıktan çekilmesi ve destekleyici konuma
geçmesidir. Türkiye’nin en büyük yayıncısı devlettir. Esas olarak ders
kitaplarında olmak üzere devletin yayıncılıktaki payı % 50’ler seviyesindedir
ve dünyada bir benzeri yoktur.
Kongrede Sektörel Yapı, Yayın Hukuku ve Fikrî Haklar, Yayıncılıkta
Devletin Rolü ve Kamu Yayıncılığı, Çocuk ve Gençlik Yayıncılığı, Ders Kitapları
ve Eğitim Yayıncılığı, Akademik Yayıncılık, Süreli Yayınlar, Yayıncılıkta Satış
ve Pazarlama, Yayın Standartları Kütüphaneler ve Derleme, Yayıncılığın Dünyaya
Açılımı, Çeviri Politikaları ve Okuma Kültürü konuları komisyonlarda
tartışıldı.
Kongrede ağır basan iki konu ise TBMM’ye sevk edilen Fikir
ve Sanat Eserleri Kanun Tasarısı ve Sabit Fiyat Yasası önerisiydi.
Numan Kurtulmuş Türkiye’nin en önemli meselelerinden
birisinin milli kültürel bağımsızlık olduğunu belirtiyor. Kongrede önümüzdeki
aylarda ülkemizde de faliyete geçecek olan Amazon’un yayıncılığımızı nasıl
etkileyeceği sorusu da gündeme geldi. Amazon’un faliyet gösterdiği ülkelerde
tekel haline gelmek için yüksek oranlı iskonto ve fiyat dayatmaları ile yayıncılık
sektörünü çökettiği, kitapçıların kapandığı, yayıncıların bağımsız yayın
politikalarını değiştirtecek güçte etkileri olduğu biliniyor. ABD ve İngiltere
olumsuz örnek olarak önümüzde. Sabit Fiyat Yasası ile yayıncı ve kitapçılarını
yani “milli kültürel bağımsızlığını” koruyan Almanya ve Hollanda ve “Anti
Amazon Yasası” ile Fransa gibi ülkelerin yayıncılarının nasıl büyüyüp ABD’deki
dev yayınevlerini satın aldığı da biliniyor. 6. Ulusal Yayın Kongresi’nin tüm
komisyonlarının raporlarında Sabit Fiyat Yasası’nın ivedilikle çıkartılması
gerektiği belirtiliyordu.
Fikir ve Sanat Eserleri Kanun Tasarısı 10 yıllık uzun bir
çalışma neticesinde ortaya çıktı. İnternette ve fotokopi yoluyla yapılan
korsanlıkları önleyici bir taslak bekleniyordu. Bu beklenti bir ölçüde
karşılansa da devlet lehine getirilen istisnaların kanunun esası olan eser
sahiplerinin haklarını korumak amacını ve yayıncılığın gelişimini ciddi biçimde
zedeleyecek olması kongre komisyon raporlarında eleştirildi. Yazar, çevirmen ve
yayıncıların yıllardır ödenmesini beklediği ve usulsüz çoğaltmalardan oluşan
mağduriyetlerini bir nebze giderecek (copyright levy) kesintilerin sadece %
37,5’unun kendilerine ödeneceğinin ve önceki yıllardan birikenlerle birlikte %
62,5’nun devlet bütçesine ekleneceğinin anlaşılması da derin bir hayal
kırıklığı ile karşılandı. Bu gerçekler ortadayken yayıncılıkta ilk 5’e girmek
hedefine nasıl ulaşılacak? Yayıncılık sektörü bunun cevabını Sayın Bakan Numan
Kurtulmuş’tan bekliyor. 16.05.2018
Yorumlar