1915 ve 1916 tarihlerini anımsıyoruz ama sözlükçülerin piri
Behçet Necatigil de, Tanzimat’tan Bugüne
Edebiyatçılar Sözlüğü de aynı tarihi veriyor, kimliğinde de 18 Kasım 1918
tarihi yer alıyor. Bu tarih esas
alınarak İlhan Berk’in 100. Yaşı çeşitli etkinliklerle kutlanıyor. Yapı Kredi
Kültür Sanat’taki “Şiir Her Yerdedir –
İlhan Berk 100 Yaşında” sergisi bunların en önemlilerinden. Yapı Kredi
Kültür Sanat’ta bir de yarım günlük “İlhan
Berk Gezegeni” adlı sempozyum düzenlendi. İstanbul Arel Üniversitesi’nin de
Aralık ayı içinde bir sempozyum yapacağını biliyoruz. Kitap-lık dergisi son
sayısını İlhan Berk’e ayırdı. Başka etkinlikler de olacaktır kuşkusuz.
21 Kasım’da açılan sergide kuratör Necmi Sönmez şairin 25 şiir
kitabına odaklanmış. İlhan Berk’in doğum tarihi gibi kitaplarının sayısı da
tartışmalıdır. İlk şiir kitabını reddettiğini, ikincisini yenilediğini
biliyoruz. İlk şiirlerini yayımladığı Manisa Halkevi yayını olan 1935 tarihli “Güneşi Yakanların Selamı” toplumcu
gerçekçi çizgide şiirlerden oluşuyormuş. İnternette aradığınızda kitabın iki
farklı kapağı görülüyor. Birden fazla mı basıldı acaba? İkinci kitap “İstanbul”un da 1939 ve 1947 olmak üzere
iki ayrı baskı tarihi var. Necmi Sönmez,
1947 basımı İstanbul kitabını ilk
kitap kabul etmiş. Zaten İlhan Berk de şiirini o tarihten başlatıyor. Öncesini
reddediyor.
Necmi Sönmez şiir kitapları ile İlhan Berk’in yaptığı
resimleri bir araya getiren bir yapı oluşturmuş ama serginin odak noktasına
İlhan Berk’in kütüphanesini koymuş. Yüksek bir duvara yerleştirilen
kitaplıktaki kitapları inceleyemiyorsunuz ama interaktif olarak bir ekrandan
hepsini tek tek görmeniz, kitaplıkta hangi bölümde yer aldığını anlamanız
mümkün.
İlhan Berk 90 yıllık, uzun bir ömür yaşadı. Hayatını da
çeşitli kentlerde geçirdi. Manisa’dan başlayıp Balıkesir, Giresun, Zonguldak, Samsun,
Kırşehir, Ankara gibi birçok şehirde öğretmenlik ve memurluk görevleri
nedeniyle bulunmuş. En uzun yaşadığı yer ise Bodrum sanırım. 1969’da Ziraat
Bankası Yayın Bürosu’ndan emekli olduktan ölene dek hep Bodrum mekanı olmuş.
Güzel bir evi olduğunu da biliyoruz. Bu uzun yaşamda sürekli taşınırken
kütüphaneleri muhafaza etmek kolay değildir ama Bodrum’da geçen yaklaşık 40
yılda sergide yer alanlardan çok çok daha fazla kitap birikeceğini umuyordum.
Kitaplıkta yer alan kitapların sayısına baktığımızda İlhan
Berk’in az ve öz kitabı sakladığını anlıyoruz. Zaten Necmi Sönmez de sunumunda
belirtmiş, seçkin kitaplardan oluşan bir kütüphanesi olduğunu şairin.
İnteraktif ekranda kitaplara tek tek bakarken İlhan Berk’in kendisinden
genç şairlerle ilişkisi anımsadım. Her zaman genç olduğu için gençlerle ilişkisini
de hep diri tutmuştu. Kendisine yollanan kitapları da okur, içlerinden
beğendiği dizeleri yazarak kitabı yollayan genç şaire teşekkür ederdi. Bu
nedenle kitaplığında çok sayıda şiir kitabı olacağını umuyordum. Ama çok az
sayıda şiir kitabı olduğunu gördüm. Bunların çoğu da ya Fransızca ya da Dünya
şiirinden çeviriler. Yakın dostu olan şairlerin kitapları olmadığı gibi,
kendisine özel olarak imzalı yollayan şairlerin de kitapları yok.
İlhan Berk’in kütüphanesinde kimin kitabı var, kimin yok, bu
da sergiyi ziyaret etmek için iyi bir sebep olacaktır ama böyle ayrıntılara
takılmadan da keyifle gezilecek, büyük şair hakkında çok bilgi edinilecek, onu
yakından tanımayı sağlayacak güzel bir sergi. Çıkarken YKY’nin kitapevine de
uğrayın hem serginin özenle hazırlanmış kataloğunu hem de tıpkı basımın üzerine
Selçuk Demirel’in yaptığı desenlerle
yayımlanan Mısırkalyoniğne’nin özel
basımını edinin derim. Sergi 20 Ocak 2019’a kadar sürecek. (29.11.18)
Yorumlar