2018’de Türk Edebiyatı’nın ilk 11’i

Yıllık bir bilanço çıkartmak, yıl boyu okuduğum kitapları yeniden anımsamak, anımsatmak bir alışkanlık oldu. 2018 de bol kitapla geçti. Yine 60 bin yeni kitap yayımlandı ama benim okuma hızım haftada iki kitap, yani yılda100 civarında kitap okuyabiliyorum. Yayımlanan çok nitelikli kitaplar arasından bir seçme yapmak zorunlu. Çok seçici davranmak zorunda kaldım, bir çok okur gibi. Okuyamadığıma hayıflandığım birçok kitap oldu. O nedenle de beğendiğim kitaplar okuduklarımla sınırlı.
1.           Suat Derviş’in kitaplaşmamış romanları
Öncelikle üç önemli toplu eserler yayımından söz etmem gerek. İthaki Yayınları yıllardır sadakatle sürdürdüğü Suat Derviş’in toplu eserlerine Selim Soydan’ın emeği ile önceden kitaplaşmamış, tefrikalarda kalmış romanlar ekledi. İstanbul’un Bir Gecesi, Kendine Tapan Kadın ve Bu Roman Olan Şeylerin Romanıdır tefrikalardan derlenen romanlardı. 1923 yılında Kütüphane-i Sudi Neşriyatı tarafından basılan Hiçbiri’nin yeni baskısıda yapıldı. Suat Derviş’in unutulmaya terk edilmiş çok önemli bir yazar olduğu bu kitaplarla bir kez daha ortaya çıkmış oldu.  
2.           Oktay Akbal’ın toplu eserleri
Çok sevdiğim yazarlardan, modern anlatının ustalarından Oktay Akbal’ın toplu eserlerini Doğan Kitap yeniden yayımlamaya başladı. İlk iki kitap Akbal’ın yoksul ve gariban insanların yaşadığı bir semtin gündelik hallerini anlattığı Garipler Sokağı ve bence en etkileyici anlatılarından biri olan, iki evli insanın umutsuz bir aşk hikayesini anlattığı Suçumuz İnsan Olmak’tı.
3.           Server Bedi’nin Cingöz Recai’leri
Türkiye’nin ilk polisiye roman kahramanı sayabileceğimiz Cingöz Recai’leri ilk kez düzenli ve özenli bir şekilde yayımlanıyor. Peyami Safa’nın Server Bedi adıyla  yazdığı ve ilk yayımlandıklarında büyük ilgi gören Cingöz Recai öykü ve romanları daha sonra düzensiz edisyonlarla ya da sansürlü yayımlanmıştı. Ötüken Neşriyat’ın bu yıl sonunda yayımlamaya başladığı ilk ciltler, İlk defa 1924’te yayımlanan ve 10 hikâyeden oluşan Cingöz Recai’nin Harikulâde Sergüzeştleri, İlk defa 1925-1926’da yayımlanan ve 10 hikâyeden oluşan Cingöz Recai Kibar Serseri serisi ve serinin ilk romanı, 1925’de yayımlanan Cingöz’ün Esrarı’ndan oluşuyor. Zenginden alıp fakire vermeyi seven, biraz Arsen Lüpen’e benzeyen bu sevimli kahramanı günümüz polisiye okuru da sevecektir.
4.           Nâzım’ın Cep Defterlerinde Kavga, Aşk ve Şiir Notları
Benim için yılın en heyecan verici yayını Yapı Kredi Yayınları’nın 5000. kitap olarak yayımladığı Nâzım Hikmet’in çeşitli cezaevlerinde tuttuğu, yaşadıklarının ve şiirlerinin ipuçları bulunan cep defterleriydi. 6 defter ve defterler hakkındaki bilgileri derleyen “Zeyl” başlıklı bir kitap: Nâzım’ın Cep Defterlerinde Kavga, Aşk ve Şiir Notları (1937-1942) (Yayına Hazırlayan: Handan Durgut, Yapı Kredi Yay.) adıyla güzel bir tasarımla bir arada yayımlandı.
5.           Suat’ın Mektubu
İstanbul Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü’nde bulunan Tanpınar Arşivi, Prof. Dr. Handan İnci’nin çabalarıyla MSGSÜ bünyesinde kurulan “Ahmet Hamdi Tanpınar Edebiyat Araştırmaları ve Uygulama Merkezi” tarafından gün yüzüne çıkartılıyor. Suat’ın Mektubu (Dergâh yay.) Huzur’un devamı olması amacıyla yazılmış kısa bir anlatı. Bir anlamda Huzur’da anlatılanlara farklı bir açıdan bakış. Tanpınar okumalarına büyük katkısı olacak önemli bir keşif.  
6.           Selim İleri’nin anlatıları
İstanbul Kitap Fuarı’nın Onur Yazarı Selim İleri, iki anlatı birden yayımladı; Kumkuma ve Ellerimde Viyoletler Beklenen Sevgili (Everest yay.). Selim İleri Kumkuma’da Abdülhak Hamit’in yaşamından yola çıkan bir anlatı kurarken, Beklenen Sevgili’de 1940’lara mektuplarla ifade edilen kırık bir aşk öyküsü anlatıyordu.
7.           Yolun Sonundaki Ev
Oya Baydar son romanında yolun sonundaki mor salkımlı evde kuşaklar boyu yaşananlardan yola çıkarak Türkiye’nin son yüz yılını anlatıyor. Ustaca bir anlatımla evin sakinlerinin yaşadıklarıyla bir Türkiye panoraması çiziyor Yolun Sonundaki Ev’de (Can Yay.).
8.           Sus Barbatus!
Faruk Duman, sakallı yaban domuzu Sus Barbatus’un ve bir çok vahşi hayvanın da insanlarla birlikte önemli karakterlerinden olduğu bir kış öyküsü anlatıyor. 1979 yılında, tam da 12 Eylül Darbesi eşiğinde karlar altındaki bir köyde yaşananlar… Doğanın, hayvanların insanla, insanın insanla mücadelesini dokunaklı bir dille, macera tadında anlatılıyor Sus Barbatus!’da (Hep Kitap). 
9.           Ara Sıra ve Daima
Sevin Okyay yılın sürprizini yapıp hayatında yer alan, ünlü, ünsüz, tanıdığımız,  tanımadığımız kişilerin portrelerinden oluşan Ara Sıra ve Daima’yı (On8 yay.) yayımladı. Hoş sohbet bir anlatımla dostlarını, aile bireylerini, iş arkadaşlarını anlatırken anılara dalıyor, anılar parça parça parça birleşip Sevin Okyay’ın yaşam öyküsünü oluşturuyor. Usta bir denemeci, iyi bir portre yazarı olarak kısa, öz ama çarpıcı yazılardan oluşan bir kitap oluşturmuş.
10.        Seke Seke Ben Geldim
Metin Kayahan Özgül onlarca yıldır haklarında yazmak üzere biriktirdiği ama fırsat bulup yazamadığı notları, belgeleri, kupürleri tarayıp “mikro eleştiriler” başlığı altında kısalı uzunlu eleştirel denemeler yazmış. Bunların bir bölümü dergilerde yayımlanmış, bir kısmı da önceden kitaplaşmıştı. Yıl içinde tüm sekmeleri Seke Seke Ben Geldim (Çolpan Kit.) adıyla 4 ciltte topladı. Bilgi birikimiyle olduğu kadar anlatım zenginliğiyle okunmaya değer kitaplar toplamı.  
11.         Yeni romanlar
Onlara “yeni romancılar kuşağı” diyorum. 30 - 40’lı yaşlarında dört – beş romanla yazarlıklarını kanıtlamış, geleceğin ustaları olarak günümüz romanının ana eksenini oluşturuyorlar. Üç-beş aylık bir zaman diliminde yeni romancıların kitapları peş peşe yayımlandı. Ayfer Tunç'un Âşıklar Delidir ya da Yazı Tura (Can yay.), Nermin Yıldırım’ın Misafir (Hep Kit.), Tarık Tufan’ın Düşerken (Profil yay.), Ece Erdoğuş Levi’nin Her Şeyi Baştan Anlat (Hep Kit.), Murat Menteş’in Antika Titanik (April yay.), Yavuz Ekinci’nin Peygamberin Endişesi (Doğan Kit.), Aslı Perker’in Flamingolar Pembedir (Everest yay.), Menekşe Toprak’ın Arı Fısıltıları (İletişim yay.), Defne Suman’ın Kahvaltı Sofrası (Doğan Kit.), Burhan Sönmez’in Labirent (İletişim yay.), Yekta Kopan’ın Sıradan Bir Gün (Can yay.), Gaye Boralıoğlu’nun Dünya’dan Aşağı (İletişim yay.), İsmail Güzelsoy’un Hatırla (Doğan Kit.)…

Şiir okunmuyor denilen günümüz için şiir kitapları listem hiç de kısa değil. İyi şiir kitapları, zevk aldığım şiirler okudum. Arayana, şiir kitapları satın alıp okuyana her zaman iyi şiir vardır. Yeter ki izini sürmeyi bilin. Refik Durbaş Şayeste (Islık yay.), Betül Dünder Unutmanın Kısa Tarihi (Yitik Ülke yay.), Mustafa Köz İki Yüzlü Zar (Veyay.), Gökçenur Ç. Giderken Öpmeseydin Keşke (Yitik Ülke yay.), Duygu Kankaytsın Rağmen (Kırmızı Kedi yay.), Celal Soycan Beyhûde (Şiirden yay.), Cihan Oğuz Allahın Sol Yumruğu (Kaos Çocuk Parkı), Yavuz Türk Sonra, Doğdum (Poetik Kit.), Ogün Kaymak İşte Doğru Yazdım Adını (Şiirden yay.).

Şiire ağırlık verirken öyküyü ihmal etmişim. Bu yılın bilançosunda az sayıda öykü kitabı var. Ece Ayhan’ın dergi sayfalarında kalmış az sayıdaki öyküsünün derlemesi İyi Bir Güneş (Yapı Kredi yay.), İlhan Durusel’in Defterdar (Yapı Kredi yay.), romancı olarak tanıdığımız Hikmet Hükümenoğlu’nun ilk öykü kitabı Aşka İnanmayanlar İçin Aşk Öyküleri (Can yay.), şair Betül Tarıman’ın ilk öykü kitabı Rıza Bıyık (Yapı Kredi yay.).
01.01.2019
         

Yorumlar